آبله میمونی ( Monkeypox ) نوعی بیماری نادر می باشد . این بیماری در اثر عفونت با ویروس آبله میمونی با DNA دو رشته ایی که متعلق به خانواده اورتوپاکس ویروس‌هاست، ایجاد می‌شود. طبق بررسی ژنتیکی دو نوع ویروس مانکی پاکس وجود دارد : ویروس آفریقای مرکزی (کنگویی) و غرب آفریقا . نوع کنگویی این ویروس خطرناکتر، شدیدتر و با قدرت سرایت و گسترش بیشتری همراه است. متاسفانه همچنان محل ذخیره طبیعی (natural reservoir) این ویروس ناشناخته است، البته برخی جوندگان آفریقایی و میمون‌ها فعلا متهم محسوب می‌شوند.
اولین بار آبله میمونی در سال ۱۹۵۸، هنگام شیوع بیماری مانند آبله بین میمون‌هایی که برای تحقیق نگهداری می‌شدند، کشف شد، و به همین دلیل آبله میمونی نامگذاری شد. آبله میمونی اولین بار سال ۱۹۷۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو برای مورد انسانی ثبت شد.
علائم و نشانه‌های آبله میمونی
علائم موارد انسانی آبله میمونی شبیه به آبله اما خفیف‌تر از آن است . دوره حمله برای آن، صفر تا ۵ روز و دوره کمون ( بین آلودگی به عفونت تا بروز علائم) معمولاً ۷ تا ۱۴ روز است ، البته احتمال دارد این دوره بین ۵ تا ۲۱ روز نیز باشد.
شروع بیماری با علائم زیر می باشد :
- تب
- سردرد
- دردهای عضلانی
- درد کمر
- تورم گره‌های لنفاوی (لنفادنوپاتی)
- لرز
- احساس خستگی شدید
معمولا ۱ تا ۳ روز و شاید طولانیتر پس از بروز تب، فرد مبتلا دچار بثورات پوستی می‌گردد که اغلب از صورت شروع شده و سپس به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد. و معمولا بهبودی فرد بین 2 تا 4 هفته طول می کشد.
تشخیص آبله میمونی
دقیق‌ترین و مطمئن ترین روش برای تشخیص این بیماری از طریق انجام تست PCR در آزمایشگاه می باشد . برای این کار از تاول پوستی روی سطح ضایعه و یا مایع وزیکول و پوستول و یا از کبره خشک ، با رعایت ایمنی حداکثری توسط پرسنل نمونه تهیه می شود.
روش‌های انتقال
ویروس این بیماری احتمال دارد از طریق تماس با حیوان، انسان یا مواد آلوده به ویروس، انتقال یابد. احتمال ابتلا به بیماری آبله میمونی و انتقال آن از فردی به فرد دیگر از راه های زیر خواهد بود:
- تماس مستقیم با سطوح آلوده
- داشتن رابطه جنسی با فرد بیمار
- انتقال مایعات بدنی بدن بیمار
- قطرات تنفسی و یا مواد آلوده موجود در بستر.
- گاز گرفتن یا زخمی کردن فرد توسط حیوان مبتلا
- تماس مستقیم با خون و ترشحات بدن حیوان، یا تماس غیرمستقیم با مواد دفعی حیوان .
همچنین مصرف گوشت خام یا نیمه‌خام حیوانات آلوده نیز احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. از آنجایی که انتقال بیماری از طریق ذرات درشت تنفسی است ، احتمال انتقال نیازمند تماس چهره به چهره نزدیک و طولانی است.
پیشگیری
پیشگیری از ابتلا به این ویروس نیازمند اقدامات متعددی است که به شرح آن می پردازیم :
- خودداری از تماس با حیوانات مشکوک به بیماری یا لاشه حیوانات در مناطق شایع آبله میمونی
- خودداری از تماس با موادی که در تماس با حیوان بیمار بوده است
- جدا کردن بیماران آلوده از افراد در معرض خطر عفونت
- شستشوی کامل و صحیح دست ها با آب و صابون یا استفاده از ضدعفونی کننده پس از تماس با افراد یا حیوانات آلوده
- استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (ماسک، دستکش و …) هنگام مراقبت از بیماران
- شستشوی مداوم و مکرر دست‌ها با آب و صابون یا الکل
- استفاده کادر درمان از لباس‌های محافظ در تماس با مبتلایان
- واکسن تایید شده برای پیشگیری از آبله میمون توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، یک واکسن ویروس زنده ضعیف شده بنام واکسن JYNNEOS است.
درمان
در حال حاضر، درمان قطعی و اثبات شده‌ای برای آبله میمونی وجود ندارد. در صورت لزوم جهت کنترل شیوع ویروس می‌توان از دارو‌های ضد ویروسی و واکسینا ایمیون گلوبولین Vaccina Immune Globulin (VIG) ( که هم اکنون در کشور‌هایی مثل آمریکا برای پیشگیری و درمان بیماری در دسترس است) استفاده نمود.
آبله میمونی چقدر خطرناک است؟
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، عوارض ابتلا به آبله میمون در اغلب موارد به شدت آبله واقعی نیست . خوشبختانه میزان کشندگی و قدرت سرایت آن کمتر است. هرچند ابتلا به این ویروس در اغلب موارد خود محدود شونده است و آسیب جسمی دائمی باقی نمی‌گذارد، اما باید یک بیماری جدی در نظر گرفته شود.
معمولا این بیماری برای کودکان خطرناکتر و گاها همراه با گزارش مرگ‌ومیر در میان کودکان است. احتمال سرایت این بیماری به جنین یا بروز اختلال در زایمان و سقط جنین بسیار بالاست ، لذا زنان باردار نیز جزو گروه پرخطر محسوب می شوند.
عوارض ابتلا به آبله میمون، عفونت‌های رایج همراه با آن می باشد که امکان دارد به برونکوپنومونی (ذات الریه)، عفونت خون (سپسیس)، عفونت مغز (آنسفالیت) و عفونت قرنیه با احتمال از دست دادن بینایی منجر شود.
به توصیه متخصصین بهتر است که افراد مرتبط با مبتلایان که بیشتر در معرض خطر هستند، واکسن آبله را دریافت کنند.
تفاوت آبله میمون با آبله مرغان
آبله مرغان نوعی بیماری شایع بین کودکان است که شیوع آن در بهار هر سال اتفاق می‌افتد . علائم آبله میمون و آبله مرغان نه تنها تفاوت زیادی با هم ندارند بلکه نوع دانه‌هایی که روی پوست ایجاد می‌شود نیز شباهت زیادی به هم دارند. تشخیص این دو نمونه تنها در انستیتوپاستور و از طریق آزمایش امکان‌پذیر است.
تنها تفاوت علامتی آبله میمونی با آبله و سایر بیماری‌های مشابه در این است که در آبله میمون معمولا غدد لنفاوی درگیر و متورم می گردد (لنفادنوپاتی). در حالی که در آبله، آبله مرغان و یا سرخک این مورد مشاهده نمی شود.
لذا به افرادی که دچار هرگونه دانه‌های پوستی مانند آبله مرغان می‌شوند ، توصیه می‌گردد که به نزدیک‌ترین مرکز بهداشتی مراجعه کنند تا اقدامات درمانی لازم برای آنها انجام شود.
