ویتامین E چیست؟

ویتامین ای از جمله ریز مغذی های ضروری برای بدن است که در گروه ویتامین‌های محلول در چربی قرار می گیرد. ویتامین ای یک آنتی‌ اکسیدان قوی است که بدن ما قادر به تولبد آن نمی باشد. بنابراین، باید با خوردن غذا یا مکمل‌ آن را به بدن خود برسانیم.

آنتی اکسیدان‌ها از سلول‌های بدن در برابر اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد، محافظت می‌کنند و می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی یا حتی آلزایمر را کاهش دهند. لذا ویتامین ای یکی از مهم‌ترین عوامل برای تقویت سیستم ایمنی بدن، پیشگیری از پیری زودرس پوست و داشتن سیستم بینایی سالم است. با این حال، هنوز تمام فواید و عوارض آن مشخص نیست. طبیعی است که خوردن بیش از حد این ماده می‌تواند خطرناک باشد. لذا، حتماً قبل از خرید ویتامین ای با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

میزان نیاز بدن به ویتامین E

مکمل‌ ویتامین ای در اشکال طبیعی و سنتتیک موجود می باشد.نحوه مصرف ویتامین E  به این صورت است که نوزادان و کودکان نارس، مکمل این ویتامین را از طریق لوله‌ای که در معده قرار داده می‌شود یا به‌صورت داخل وریدی دریافت می کنند.کودکان و بزرگسالان به مکمل با دوزهای بالاتر نیاز دارند. تولیدکنندگان فرم طبیعی مکمل را با حرف «d» و فرم سنتتیک آن را با حرف «dl» برچسب‌گذاری می‌کنند. میزان ویتامین E به دو ‌صورت، یعنی میلی‌گرم و واحد بین‌المللی (IU) بیان می‌شود.مقدار ویتامینی که باید در طول روز دریافت کنید، به سن شما بستگی دارد:

• شیرخواران تا ۶ ماهگی: ۴ میلی‌گرم
• شیرخواران ۷ تا ۱۲ ماهه: ۵ میلی‌گرم
• کودکان ۱ تا ۳ ساله: ۶ میلی‌گرم
• کودکان ۴ تا ۸ ساله: ۷ میلی‌گرم
• کودکان ۹ تا ۱۳ ساله: ۱۱ میلی‌گرم
• نوجوانان و بزرگسالان: ۱۵ میلی‌گرم
• زنان باردار: ۱۵ میلی‌گرم
• زنان شیرده: ۱۹ میلی‌گرم

علائم کمبود ویتامین E

کمبود ویتامین به‌ندرت در افراد سالم اتفاق می‌افتد؛اما سوء تغذیه و مشکلات گوارشی می‌تواند باعث شود که افراد با کمبود ویتامین E مواجه شوند و باعث آسیب به اعصاب و عضلات شود. این آسیب ممکن است به بی‌حسی دست‌ و پا، اشکال در کنترل حرکات بدن، ضعف عضلانی، تضعیف سیستم ایمنی و ضعف بینایی منجر شود.طبق تحقیقات انجام شده کمبود جذب مصرف چربی با کاهش جذب ویتامین E در ارتباط می باشد و بر این اساس رژیم‌های غیراصولی که مصرف چربی را به صورت کامل قطع می‌کنند، سبب می‌شوند افراد ویتامین‌های محلول در چربی همچون ویتامین E را کمتر جذب نموده و به همین دلیل با مشکلات مختلفی روبرو شوند.از علائم کمبود ویتامین E می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :

• ضعف عضلانی
• اختلال در هماهنگی و تعادل بدن و مشکل در راه رفتن
• مشکل در بینایی و گفتار
• مشکلات سیستم ایمنی
• بی حسی و سوزن سوزن شدن

علل کمبود ویتامین E

مهم‌ترین عواملی که باعث کمبود ویتامین E می‌شوند، عبارتند از: ژنتیک و بیماریهایی که کاهش دهنده جذب چربی در بدن هستند.

• ژنتیک

کمبود ویتامین ای اغلب در بین اعضای یک خانواده دیده می‌شود. آگاهی از سابقه‌ی پزشکی خانواده می‌تواند تشخیص بعضی از بیماری‌های نادر و ارثی را آسان‌تر کند. دو مورد از این بیماری‌ها، آبتالیپوپروتئینمی مادرزادی و کمبود ویتامین E جداشده خانوادگی هستند که به سطوح بسیار پایین ویتامین ای منجر می‌شوند

• بیماری‌ها

کمبود ویتامین E می‌تواند از بیماری‌هایی ناشی شود که جذب چربی را به‌شدت کاهش می‌دهند. چون بدن برای جذب این ماده‌ی مغذی به چربی نیاز دارد. بعضی از این بیماری‌ها عبارتند از: بیماری سلیاک ، بیماری کلستاتیک کبد ، فیبروز سیستیک ، کمبود ای پانکراتیت مزمن (التهاب پانکراس یا لوزالمعده)

همچنین کمبود ویتامین ای ،  این ماده‌ی مغذی در نوزادان نارس که دارای وزن و چربی کمتر هستند، بسیار دیده شده است. دستگاه‌ گوارش شیرخواران نارس به‌‌طور کامل تکامل پیدا نکرده ، لذا نمی‌تواند به‌خوبی چربی و ویتامین را جذب کند. کمبود ویتامین ای در این شیرخواران می‌تواند به کم‌خونی همولیتیک منجر شود که با از بین رفتن گلبول‌های قرمز همراه است.

تشخیص کمبود ویتامین E

تشخیص کمبود ویتامین ای با توجه به علائم، نتیجه‌ی معاینه‌ی بدنی و وجود شرایط ، انجام می‌شود. همچنین با انجام  آزمایش خون، پزشک می‌تواند میزان آلفا توکوفرول خون را اندازه‌گیری کند. معمولاً سطح نرمال و مقدار ویتامین E بین ۵/۵ تا ۱۷ میلی‌گرم در لیتر (mg/L) در نظر گرفته می‌شود. محدوده‌ی نرمال ممکن است برای نوزادان نارس و افراد زیر ۱۷ سال و همچنین در آزمایشگاه‌های مختلف، متفاوت باشد. فردی که میزان ویتامین E خون او کمتر از ۴ میلی‌گرم در لیتر است، باید اقدام به خرید قرص ویتامین ای نماید.

درمان کمبود ویتامین E

چنانچه کمبود ویتامین ای ناشی از مصرف کم غذاهای حاوی ویتامین E و یا به ناکافی بودن چربی در رژیم غذایی مربوط باشد، با اصلاح رژیم غذایی می‌توان به رفع این کمبود کمک نمود. و چنانچه کمبود با اصلاح رژیم رفع نگردد لزوم استفاده از مکمل‌های خوراکی حاوی ویتامین ای که با دوزهای مختلف تولید می‌شوند ، ممکن می گردد .

منابع ویتامین E

به طور طبیعی ویتامین ای  در هشت فرم شیمیایی وجود دارد ولی تنها فرمی که می تواند نیازهای انسان را برآورده کند «آلفا-توکوفرول» ها هستند. مهم‌ترین مواد غذایی خواص ویتامین E را برای شما به ارمغان خواهند آورند ، طبیعی هستند . لذا منابع غذایی ویتامین ای عبارتند از :

دانه‌ی آفتابگردان ، روغن زیتون،  فندق ، بادام، بادام هندی ، آووکادو، انبه  ، بروکلی و اسفناج

و مکلمل های حاوی ویتامین ای که با توجه به این که این مکمل های خوراکی ویتامین E تنوع بسیار بالایی دارند بسته به ایرانی و خارجی بودن, نوع برند, ترکیبات متفاوت آن, دزهای مؤثر, شکلهای متفاوت دارویی از قرص و کپسول ویتامین E تا روغن های گیاهی و محصولات آرایشی حاوی ویتامین ای  ،  قیمت ها رنجهای متفاوتی دارد که قبل از اقدام به خرید می توانید با مراجعه به داروخانه و یا  سایت داروسازم آنها را مقایسه و بررسی کنید.

خواص ویتامین E

ویتامین ای دارای خواص و فواید زیادی برای سلامتی ما است . میزان مصرف روزانه‌ی ویتامین ای برای بزرگسالان ۱۵ میلی‌گرم می باشد. بهره‌گیری از برخی از این فواید تنها از طریق جذب منابع غذایی امکان‌پذیر بوده؛ اما، برای دستیابی به باقی فواید این ویتامین فرقی بین مصرف منابع غذایی و قرص ویتامین ای وجود ندارد.در ادامه بعضی از مهم‌ترین فواید ویتامین E را بر می شمریم تا به معجزه خرید ویتامین ای پی ببرید.

تنظیم کلسترول

کلسترول ماده‌ ای است طبیعی در بدن که توسط کبد ساخته می‌شود و جهت عملکرد صحیح سلول‌ها، عصب‌ها و هورمون‌های بدن بسیار حائز اهمیت است. چنانچه سطح کلسترول بدن طبیعی باشد، سلول‌ها، عصب‌ها و هورمون‌ها نیز متعادل و طبیعی هستند. اما چنانچه این تعادل به هم بخورد و کلسترول با اکسیژن ترکیب و اکسید گردد، وضعیت خطرناکی پیش خواهد آمد.

ایزومرهای خاص ویتامین E نه تنها قادرند مانند یک آنتی ‌اکسیدان از بدن محافظت کنند بلکه توانایی این را دارند که با اکسیداسیون کلسترول نیز بجنگند. در واقع رادیکال‌های آزاد موجب اکسیداسیون کلسترول شده و ویتامین ای به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی که دارد با رادیکال‌های آزاد مبارزه نموده و جلوی اکسیداسیون کلسترول را می گیرد.

همچنین ایزومرهای توکوترینول موجود در ویتامین ای تأثیر مثبت بر سلامت سیستم قلبی-عروقی داشته  و فعالیت آنزیمی که وظیفه‌ی کنترل تولید و سنتز کلسترول را بر عهده دارد، کاهش می دهد. مضاف بر این که این ایزومرها مانع از چسبندگی سلولی شده و لذا سرعت پیشرفت آترواسکلروز و تصلب شرایین یا گرفتگی عروق خونی را کاهش می‌دهند.

تقویت سیستم ایمنی

ویتامین ای  نقش به سزایی در تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها دارد. همچنین ابن ویتامین با کمک به گشادکردن عروق خونی مانع از افزایش فشارخون و ایجاد لخته خون خواهد شد.همچنین ویتامین ای  یک آنتی‌اکسیدان اصلی در بدن می باشد که به همراه سلنیوم از تجزیه آنزیم‌های خاص که برای متابولیسم بدن حیاتی هستند، جلوگیری می‌کند.از جمله خواص قرص ویتامین e این است که خاصیت ضد انعقادی دارد که باعث کمک به جریان راحت خون در رگ‌هایی می گردد که دارای پلاکت‌های چربی چسبنده به دیواره هستند.

ترمیم پوست

ویتامین ای با خاصیت آنتی‌اکسیدانی خود می‌تواند بافت آسیب‌دیدۀ پوست را بهبود ببخشد. ویتامین ای همچنین در ساخت کلاژن و بهبود بافت پوست نیز نقش دارد ودر واقع به دلیل خواص ویتامین E برای زنان یکی از پراستفاده‌ترین ویتامین‌ها می باشد.

*نکته*

به‌طور کلی، ویتامین ای باعث می‌شود پوست جوان‌تر و سالم‌تر بماند. اما به یاد داشته باشید که استفاده از ویتامین e برای پوست می‌تواند پوست بعضی از افراد را تحریک کند. اگر می‌خواهید از ویتامین E برای پوست صورت و سایر نقاط بدن استفاده کنید، ابتدا مقدار کمی از آن را روی پوست‌تان امتحان کنید تا مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید. در صورت بروز عوارض جانبی مانند حساسیت پوستی یا واکنش آلرژیک، مصرف ویتامین ای را متوقف کنید.

افرادی که به بیماری‌های پوستی مبتلا هستند، باید برای استفاده از محصولات حاوی ویتامین ای با پزشک مشورت کنند. اگر دائماً جوش می‌زنید یا منافذ پوست شما به‌راحتی مسدود می‌شوند، استفاده ازروغن ویتامین ای به صورت موضعی می‌تواند علائم‌تان را تشدید کند.

ترمیم  مو

از جمله خواص ویتامین E برای مو این است که موجب افزایش جریان خون‌رسانی به پوست سر می‌شود و رطوبت طبیعی پوست سر را حفظ می‌کند. درنتیجه، پوست سر خشک و پوسته پوسته نمی‌شود.ویتامین E از آنجا که یک آنتی اکسیدان قوی است، در کاهش آسیب‌های محیطی به مو کمک می‌کند.

برای بهره‌مندی از فواید ویتامین E باید غذاهای حاوی آن را در رژیم غذایی خود یا در صورت لزوم خرید قرص ویتامین E برنامه تان را در بگنجانید . همچنین می‌توانید از محصولات مخصوص مو که حاوی ویتامین ای هستند و روغن ویتامین ای برای مو استفاده کنید. برای سلامت و شادابی ساقه‌ی مو، چند قطره از روغن ویتامین ای را به موهای خود بمالید؛ بهترین زمان مصرف ویتامین e برای مو زمانی است که موها خشک و وز شده‌اند. این کار علاوه بر حفظ سلامت، ظاهر زیباتری هم به مو می‌بخشد.

کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی

ویتامین ای با کمک به تنظیم کردن تعادل هورمونی، چرخه‌ی قاعدگی را منظم کند. همچنین، در صورتی که دو- سه روز قبل و دو- سه روز بس از دوره‌ی PMS از  کپسول یا قرص ویتامین ای استفاده کنید، ممکن است شاهد کاهش علائمی مانند گرفتگی عضلات، ناراحتی، غم و میل به خوردن بعضی از خوراکی‌ها باشید.

 تقویت بینایی

ویتامین ای احتمال ابتلا به بیماری تباهی لکه‌ی زرد یا دژنراسیون ماکولا را  کاهش می دهد.بیماری تباهی لکه زرد یکی از دلایل رایج نابینایی در افراد مسن بوده و  در اثر افزایش سن به وجود می‌آید. لذا تاثیر ویتامین E بر کاهش رخداد این عارضه کاملا مشهود است.اما چیزی که در مورد خواص ویتامین E برای تقویت بینایی مهم می باشد، این است که چنانچه مکمل ویتامین E خوراکی همراه با مقدار مناسبی ویتامین C، روی و بتاکاروتن مصرف گردد، اثر آن بیشتر می شود.همانطور که گفته می‌شود  مصرف ویتامین E و ویتامین A به‌صورت روزانه می‌تواند روند بهبود بینایی را در افرادی که تحت جراحی لیزر چشم قرار می‌گیرند، سریع‌تر کند.

خواص ویتامین E برای زنان

 از جمله خواص ویتامین E برای زنان کمک به تنظیم هورمون‌های بدن آنان است که در نتیجه‌ی این تعادل در وضعیت هورمون‌های بدن زنان، علائم PMS یا همان سندروم پیش از قاعدگی کاهش می یابد. و البته باعث می شود اضافه وزنی که ناشی از به‌هم ریختن تعادل هورمونی است از بین برود و همچنین علائم ناشی از  به‌هم ریختگی هورمون‌ها ایجاد می‌ش همچون آلرژی، تغییرات پوستی، خستگی، استرس، عفونت ادراری و غیره کاهش پیدا می‌کند.

از دیگر خواص مصرف آن و تاثیر ویتامین ای بر رحم زتان آن است که باعث جلوگیری از سقط جنین در دوران بارداری، درمان خشکی و شکنندگی ناخن‌ها و جلوگیری از گرگرفتگی در دوران قاعدگی می شود  و همچنین اثری است که این ویتأمین بر روی کیست‌های سینه دارد. کیست‌های سینه در زنان در واقع ضایعات خوش‌خیم پستان هستند که از محتویات متفاوتی تشکیل شده‌اند و به دو کیست ساده یا کیست کمپلکس تفسیم میشوند.

و خبر خوب این که مصرف مکمل یا قرص ویتامین ای یک درمان رایج و بسیار مؤثر برای از بین بردن این کیست‌های ساده سینه در زنان است و می‌تواند نقش مهمی در درمان و کنترل آن‌ها داشته باشد. در نتیحه بهتر است بانوان عزیز  ویتامین ای را از طریق منابع غذایی یا از طریق مصرف قرص ویتأمین e دریافت نمایند. همچنین ویتأمین ای می‌تواند برای علائم وازوموتور (گرگرفتگی و گرمای بیش از حد و تعریق زیاد در دوران یائسگی) کاملا موثر بوده و یا یک جایگزین طبیعی برای استروژن باشد.البته لازم به ذکر  است مصرف ویتامین ای برای خانم‌ها باید با مشورت پزشک متخصص زنان انجام شود، به دلیل اینکه مصرف بیش از اندازه آن ممکن است موجب بروز مشکلات پوستی و گوارشی شود.

خواص روغن ویتامین E

از آنجایی که ویتامین ای یک ویتامین واحد نبوده و گروهی از ویتامین‌های محلول در چربی با اثرات آنتی‌اکسیدانی خاص است، روغن آن نیز فواید زبادی دارد و جزو پرکاربردترین ها در حوزه پوست و مو است .می‌توان از روغن ویتامین E همچون یک ماسک مو استفاده کرد خصوصا زمانی که موها خشک و کدر هستند  و در نتیجه از خواص ویتامین E برای مو بهره برد.

ویتامین ای دارای خواص ضد التهابی است لذا روغن آن می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی که باعث ایجاد التهاب بر روی پوست می‌شوند، کاملا موثر باشد. .علاوه بر این بهتر است بدانید که کمک به رشد مو‌ها، درمان موخوره، جلوگیری از ریزش مو‌ها و مرطوب نگه داشتن مو از دیگر فواید روغن تراپی با ویتامین ای  استبرخی دیگر از مهم‌ترین مزایای روغن ویتامین E عبارتند از:

• التیام زخم ها
• کاهش خارش پوست
• پیشگیری یا درمان چین و چروک پوست
• پاک سازی پوست
• پیشگیری از آفتاب سوختگی
• درمان اگزما و ترک پوست بارداری
• سلامت ناخن

عوارض ویتامین E

مصرف قرص ویتامین ای ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. اگر قصد جراحی دارید، دو هفته قبل از آن مصرف مکمل را متوقف کنید. همچنین اگر به‌تازگی برای باز کردن عروق مسدودشده آنژیوپلاستی انجام داده‌اید یا در شرف انجام آن هستید، با پزشک در مورد استفاده از مکمل ویتامین ای صحبت کنید. البته عوارض قرص ویتامین e نسبت به سایر ویتامین‌های محلول در چربی مانندA ،K وD کمتر است؛ زیرا بدن تحمل مقادیر نسبتاً بالای ویتامین ای (E) را دارد. ازجمله عوارض ویتامین E عبارت‌اند از:

• افزایش خطر انعقاد خون بعد از جراحت؛
• بالابردن ریسک خون‌ریزی مغزی و سکته مغزی؛
• افزایش ریسک ابتلا به سرطان پروستات؛
• مسمومیت ویتامین.

باید گفت که عوارض کپسول ویتامین E تنها در شرایطی به وجود می‌آیند که مصرف این ویتامین از دوز توصیه‌شده و تجویزشده پزشک فراتر باشد؛ بنابراین، با رعایت دوز توصیه‌شده می‌توانید بدون هیچ نگرانی از عوارض قرص ویتامین e یا کپسول خوراکی آن به مصرف خود ادامه دهید.

کلام پایانی

ویتامین ای یک ریزمغذی ضروری برای سلامت بینایی، تولید مثل، مغز، قلب، پوست و مو  است. که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بوده و از سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد( که در بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان و بیماری قلبی نقش دارند )محافظت می‌کند. اکثر افراد می‌توانند از یک رژیم غذایی سالم حاوی چربی کافی ، ویتامین ای مورد نیاز بدن خود را دریافت کنند. غذاهای سرشار از ویتامین ای عبارتند از آجیل، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی.

با این حال، مصرف مکمل به افرادی که کمبود ویتامین E دارند توصیه می‌شود. بیماری‌های ژنتیکی، بیماری‌های مزمنی که روی جذب مواد مغذی تأثیر می‌گذارند و پیروی از رژیم غذایی بسیار کم‌چرب می‌تواند باعث کمبود این ویتامین ‌شود. اما، متداول‌ترین نوع مکمل این ویتامین، کپسول یا قرص ویتامین ای ۴۰۰ IU بوده که از طریق داروخانه‌ها قابل تهیه است.مکمل‌ها نقش مهمی در درمان کمبود ویتامین ای دارند، اما بهتر است قبل از مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنید، به‌خصوص اگر دارو مصرف می‌کنید.

سوالات متداول

قرص ویتامین E را چند روز یکبار بخوریم؟

فرم طبیعی ویتامین ای از نوع ساختنی آن مؤثرتر بوده و بهتر است که نیاز روزانۀ فرد حتی‌الامکان از منابع طبیعی تأمین شود. میزان نیاز روزانۀ افراد بالغ به ویتامین ای در حدود ۱۵ میلی‌گرم در روز است؛ بنابراین، احتمالاً مصرف نیمی از یک قرص ویتامین ای ۴۰۰ IU در ماه برای شما کافی خواهد بود. البته پزشک شما می‌تواند دوز دقیق را بر اساس شرایط سلامت و تغذیه‌ای شما برایتان تجویز کند.

بهترین زمان مصرف قرص ویتامین ای چه زمانی است ؟

ویتامین ای محلول در چربی است، لذا باید آن را همراه با وعده‌ی غذایی یا با خوراکی‌های حاوی چربی مثل آجیل مصرف کنید. اصولا مکمل‌ ویتامین E خوراکی زمانی که همراه با غذا مصرف شوند، به‌خصوص همراه با وعده‌‎های غذایی حاوی چربی، بهترین عملکرد را دارند. از آن‌جایی که این ویتامین محلول در چربی است، برای بهترین جذب و ایجاد کمترین سوزش معده به چربی نیاز دارد و مصرف آن با معده خالی ممکن است باعث تهوع، سوزش سر دل یا سایر ناراحتی‌های معده شود.

آیا ویتامین ای چاق کننده است؟

خیر؛ باید بگوییم این کمبود ویتامین ای است که چاق کننده است، زیرا یکی از مشکلات افراد چاق، کاهش میزان این ویتامین در برنامه غذایی روزانه است. همچنین کسانی که مبتلا به سندرم متابولیک هستند نیز مقدار ویتامین ای کمی در رژیم غذایی خود مصرف می‌کنند. (سندرم متابولیک به مجموعه‎‌ای از عوامل مانند فشار خون بالا، افزایش انسولین خون و انباشت چربی اطراف شکم گفته می‌شود که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، سکته و دیابت را افزایش می‌دهند.)

آیا مصرف همزمان قرص ویتامین ای با دیگر داردوها تداخل دارد؟

افرادی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می‌کنند بهتر است بدون نظر پزشک از مکمل‌های ویتامین E استفاده نکنند؛  استفاده از مکمل‌های قوی ویتامین ای (E) همچنین می‌تواند تأثیر داروهای شیمی‌درمانی را نیز کاهش دهد. ویتامین E می‌تواند عملکرد داروی رد پیوند سیکلوسپورین را در افرادی که به تازگی پیوند عضو انجام داده‌اند نیز دچار تداخل کند.

آیا به اندازه کافی ویتامین E دریافت می‌کنیم؟

در اکثر موارد افراد کمتر از مقدار توصیه شده ویتامین ای را از رژیم غذایی دریافت می‌کند. با این وجود، افراد سالم به ندرت علائم واضحی از کمبود ویتامین E را نشان می دهند .