گلوتامین
گلوتامین، یکی از اسید آمینه های غیر ضروری است که توسط بدن ساخته می‌شود . همچنین بیشترین اسید آمینه‌ای است که در پلاسما و عضلات اسکلتی یافت می‌شود. در برخی موارد مانند بعضی از بیماری‌های گوارشی یا برای ورزشکاران می‌تواند ضروری باشد.
گلوتامین توسط آنزیم سازنده اش از گلوتامات و آمونیاک با مصرف آدنوزین تری‌فسفات ساخته می‌شود. این ماده در خون انسان، یکی از فراوان‌ترین اسید آمینه های آزاد است. بیشترین درصد ساخت گلوتامین در عضلات صورت می‌گیرد اما به صورت جزئی از مغز و شش‌ها نیز آزاد می‌گردد.
ویژگی ها
غلظت گلوتامین خون در یک فرد سالم ۳ تا ۴ برابر سایر اسید‌های آمینه است، حدوداً ۶۰% اسید آمینه درون سلولی را تشکیل می‌دهد و تقریباً از عضلات به مقدار ۹ گرم در روز به داخل خون ترشح می‌شود.
گلوتامین آمینو اسیدی است دارای خواص آنتی اکسیدانی که می تواند در درمان بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد.
این اسید آمینه به راحتی قادر است تا عضلات را از گزند تجزیه شدن پروتئین در امان نگه داشته و پدیده مخرب آتروفی عضلات را به خوبی مهار کند.
این اسید آمینه نقش کلیدی در متابولیسم پروتئین، حجم سلولی و ضد کاتابولیسم دارد.
این اسید آمینه که به شکل مکمل نیز تهیه و عرضه می‌شود در افزایش حجم سلول‌ها و در تشدید سنتز پروتئین در عضلات نقش مهمی را ایفا کرده و خواص آنتی کاتابولیکی بسیار قدرتمندی نیز دارد.
همچنین تاثیر قدرتمندی در افزایش میزان ترشح طبیعی هورمون رشد در بدن نیز داشته است. لازم به توضیح نیست که تاثیر هورمون رشد در افزایش حجم و قدرت عضلانی و در تشدید فرایند چربی سوزی بر همگان روشن و ثابت شده است.
وظایف
ساخت پروتیین
تنظیم تعادل اسید و باز در کلیه به وسیله ساخت آمونیوم
منبع انرژی برای یاخته‌ها
در فراگشت به عنوان دهنده نیتروژن
در چرخه کربس به عنوان دهنده کربن
منتقل‌کننده غیرسمی آمونیاک در گردش خون
فواید مصرف
گلوتامین از ترکیب گلوتامات و آمونیاک تشکیل می‌شود. مصرف این مکمل در زمان آسیب یا ضرب دیدگی می‌تواند بهبودی را تسریع بخشیده و عملکرد سیستم ایمنی را بهتر کند.
بدن انسان برای انتقال آمونیاک و نیتروژن در سراسر بدن از طریق رگ‌های خونی نیازمند استفاده از گلوتامین است.به همین دلیل بدن همیشه سعی می‌کند جریان آن را درون رگ‌های خونی همیشه ثابت نگه دارد.
گلوتامین، برای بیماران سرطانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مکمل گلوتامین از پوشش داخلی دستگاه گوارش محافظت کرده و به درمان و پیشگیری زخم معده و بیماری‌های التهابی روده کمک کند.
مصرف این مکمل می‌تواند به بهبود آسیب معده ناشی از هلیکوباکتر که باعث زخم معده می‌شود، کمک کند.
گلوتامین باعث افزایش سنتز پروتئین در عضله‌های اسکلتی و رشد عضلات می‌شود، رشد عضلانی توان میوفیبرها را برای انقباض افزایش می‌دهد.
این مکمل می‌تواند به حفظ بافت‌های عضلانی در ورزشکاران کمک کند. زیرا ورزش زیاد می‌تواند موجب کاهش سطح گلوتامین خون شود . با مصرف این مکمل، بدن برای تامین گلوتامین مصرفی، از ذخایر عضلانی استفاده نمی‌کند.
مصرف این مکمل سبب سرعت بخشیدن به بازسازی عضلات پس از تمرین‌ها و مقابله با ترشح هورمون کورتیزول می‌شود که ترشح آن فرسایش و تحلیل عضلات را در پی دارد.
مصرف این مکمل باعث سرعت بخشیدن به سوختن چربی‌های بدن می‌شود و به بدن کمک می‌کند تا مواد غذایی را بهتر جذب کند.
یکی دیگر از فواید گلوتامین حفظ توده عضلانی در مواقع استرس است.
مکمل گلوتامین در بیمارانی که عمل جراحی خصوصا شکم داشته‌اند کمک می‌کند که از هدر رفتن نیتروژن جلوگیری شود و از استرس جراحی می‌کاهد.
موارد مصرف
موارد مصرفافزایش کارایی بدن
کاهش کوفتگی عضلانی به دنبال ورزش
تسریع بازتوانی و تاخیر در بروز خستگی
کمک به حفظ و سلامت عضلات در تمرینات ورزشی
جلوگیری از تحلیل عضلانی
تقویت سیستم ایمنی
تأثیر گلوتامین بر ورزشکاران
اگر فردی تمرینات سنگین انجام دهد، سطوح گلوتامین خون او کاهش پیدا می کند و اگر جایگزینی برای آن در نظر گرفته نشود، علایم عفونت در بدن پدیدار می شود. به همین دلیل ورزشکاران حرفه ای باید زیر نظر مربی خود استفاده از گلوتامین را در برنامه خود بگنجانند.
گلوتامین باعث افزایش سنتز پروتئین در عضلات اسکلتی شده که منجر به رشد عضلات می‌گردد. رشد عضلات منجر به افزایش توان میوفیبرها برای انقباض می‌شود. این اسید آمینه توسط بسیاری از ورزشکاران وزنه‌برداری، بدن‌سازی و ورزش‌های استقامتی استفاده می‌گردد. گلوتامین باعث افزایش هورمون رشد در پلاسمای خون می‌گردد. تحریک سنتز پروتئین در عضلات با در اختیار گذاشتن نیتروژن برای تولید پروتئین؛ کاهش زمان ریکاوری عضلات؛ افزایش تولید هورمون رشد؛ کاهش کاتابولیسم در طول تمرینات؛ افزایش استقامت به وسیله جایگزین کردن گلیکوژن در شرایطی که گلیکوژن بدن تخلیه شده‌است و کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها به وسیله تقویت سیستم ایمنی بدن از جمله فواید گلوتامین است.
دستگاه ایمنی و دستگاه گوارش هر دو نیازمند گلوتامین هستند، دستگاه گوارش در بعضی موارد که فرد از رژیم با پروتئین بالا استفاده می‌کند به دلیل کمبود گلوتامین می‌تواند دچار مشکلاتی شود.
هنگامی که ورزشکار به صورت منظم و دائمی به تمرینات سنگین فیزیکی مشغول می‌شود، نیازمند مقادیر بیشتری گلوتامین نسبت به آن چیزی است که بدن به طور طبیعی آن را تولید می‌کند.
منابع غذایی
منابع غذاییگوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، شیر، لبنیات، گندم، کلم، چغندر، لوبیا، اسفناج و جعفری حاوی گلوتامین است.
اسید آمینه گلوتامین در اکثر محصولات گوشتی و حیوانی و همین‌طور محصولات لبنی یا محصولی مانند پروتئین آب پنیر یا پروتئین کازئین موجود در شیر وجود دارد. میزان آن در برخی غذاهای مختلف به شرح زیر است:
در ۴٫۷٪ پروتئین گوشت گاو در ۸٫۸٪ پروتئین شیر در ۱۱٫۱٪ پروتئین برنج سفید در ۱۶٫۲٪ پروتئین ذرت در ۹٫۱٪ پروتئین توفو در ۴٫۳٪ پروتئین تخم مرغ
روش مصرف
پودر: یک قاشق مرباخوری ( ۵ گرم) پودر را در ١۵٠ میلی لیتر آب یا آبمیوه مخلوط کرده و ١ تا ٢ بار در روز میل نمایید. برای حصول نتیجه بهتر گلوتامین را نیم ساعت قبل و بعد از تمرین مصرف کنید.
کپسول: ١ تا ٣ عدد کپسول را دو تا نیم ساعت قبل از تمرین و ١ تا ٢ عدد کپسول را نیم تا یک ساعت بعد از ورزش مصرف کنید.
مصرف گلوتامین ممکن است در برخی افراد سبب بروز حساسیت شود. توصیه می شود قبل از مصرف مداوم آزمایش شود.
از حل کردن گلوتامین در آب داغ جدا خودداری شود.
موارد منع مصرف
موارد منع مصرفافراد زیر ١٨ سال
زنان باردار و شیرده
سالمندان
افراد مبتلا به بیماری های مزمن کلیوی و افرادی که هرگونه داروی خاص مصرف می کنند.
عوارض جانبی و موارد احتیاط
مصرف این مکمل عوارض جانبی خاصی ندارد، اما در موارد نادر می‌تواند سبب سرفه و افزایش فشار بر روده‌ها شود.
